ฮัว โถ (華佗, Hua Tuo)

แพทย์จีน ในราชวงศ์ฮั่น

หยวนหัว (Yuanhua, 元化) เกิดประมาณปี ค.ศ. 110-145 ในมณฑลอันฮุ่ย (Bozhou, Anhui) ทางตอนกลางของประเทศจีน  ในช่วงราชวงศ์ฮั่น (Han dynasty) 

พ่อของเขาเสียชีวิตตอนที่เขาอายุ 7 ขวบ ครอบครัวของเขามีฐานะยากจน หลังจากพ่อเสียชีวิตแล้ว หยวนหัวจึงได้ออกเดินทางจากบ้านไปยังหูโจว (Xuzhou) เพื่อหางานทำ  ซึ่งที่นั่นหยวนหัวได้กลายเป็นศิษย์ของแพทย์จีนชื่อว่าไค (Cai) 

เขาเป็นศิษย์ของฉาง ฉงจิง (Zhang Zhongjing) แพทย์ด้านสมุนไพร  แต่เชื่อกันว่าหยวนหัวน่าจะได้เรียนตำราอายุรเวท (Ayurveda) ตำราแพทย์ของอินเดียด้วย 

หยวนหัวเป็นที่รู้จักในตะวันตก จากการที่เขาเป็นแพทย์คนแรกของที่ที่ถูกบันทึกไว้ว่าเป็นศัลยแพทย์คนแรกของจีน และเป็นแพทย์จีนคนแรกที่ทำการผ่าตัดโดยการใช้ยาสลบ โดยใช้ส่วนผสมของกัญชา (hemp) และเหล้าเป็นยาสลบ ซึ่งเขาเรียกว่าหม่าเฟยซาน (mafeisan)

เล่ากันว่าหยวนหัว เป็นผู้ที่ทำการผ่าตัดให้กับแม่ทัพกวนยู (General Kuan Yu) ซึ่งได้รับบาดเจ็บจากลูกศรปักที่แขน ซึ่งบาดแผลมีอาการอักเสบ เมื่อหยวนหัวจะทำการวางยาชาให้ แม่ทัพกวนตี้กลับหัวเราะ และขอเพียงการเล่นกระดานหมากล้อมแทน  ซึ่งแม่ทัพกวนตี้ก็ไม่ได้แสดงอาการเจ็บปวดเลยระหว่างที่ถูกผ่าตัดบาดแผล

นอกจากนั้นยังเชื่อกันว่าเขาเป็นผู้บุกเบิกการบำบัดโดยใช้น้ำ (hydrotherapy) และการกายภาพบำบัดด้วยการร่ายรำ วู จิน ซี (Wu Qin Xi, 五禽戏 ) เลียนแบบสัตว์ ทั้ง 5 ชนิด คือ เสือ, หมี, ลิง, กวางและนก  

ช่วงปั่นปลายชีวิต หยวนหัว ได้ทำงานเป็นแพทย์ในราชสำนักของกษัตริย์เกา เกา (Cao Cao, King of Wei) กษัตริย์แห่งเว่ย  โดยหยวนหัวใช้การฝังเข็มในการบำบัดอาการวิงเวียนของพระองค์เอาไว้ได้ชั่วคราว แต่ว่าเมื่อมีรับสั่งว่าอยากจะให้หายจากอาการ หยวนหัวบอกว่าจำเป็นต้องผ่าตัดเข้าไปในพระเศียร  กษัตริย์เกา เกา จึงสงสัยว่าหยวนหัวอาจจะเป็นไส้ศึกของศัตรู จึงรับสั่งให้ประหารชีวิตหยวนหัว  ซึ่งราวปี ค.ศ. 207

ตำราแพทย์ที่หยวนหัวเขียน Qingnang shu (Book of the Blue Bag) ก็ถูกสั่งให้เผาทิ้ง แต่ว่าความรู้ของเขายังหลงเหลืออยู่จากบรรดาลูกศิษย์หลายคนของเขา อาทิ วู ปู่ (Wu Pu, 吳普), ฟาน อี (Fan E, 吳普), ลี ตางจี (Li Dangzhi)